Σε προηγούμενο κείμενο (Μανιφέστο) τονίστηκε η σημασία της γνώσης στην αυτοδιαχείριση της υγείας. Η καλή γνώση των εξελίξεων στον τομέα της υγείας είναι σήμερα ταυτόχρονα δυνατή και απαραίτητη για όλους μας. Δυνατή χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας και την σημαντική αύξηση της χρήσης του ίντερνετ, η οποία έχει ως συνέπεια την εύκολη πρόσβαση σε τεράστιο όγκο πληροφοριών. Απαραίτητη λόγω των ταχύτατων εξελίξεων σε όλες τις επιστήμες υγείας, που μας αναγκάζουν να αναθεωρούμε απόψεις που θεωρούσαμε ως δεδομένες (πχ τελευταία αμφισβητείται έντονα η χρήση φθορίου για προστασία των δοντιών καθώς και ο ρόλος της χοληστερόλης σε καρδιακές παθήσεις).
Όμως τι ακριβώς αφορά η γνώση αυτή; Η απάντηση έχει πολλές πλευρές, όπως άλλωστε περίπλοκη είναι και η υγεία μας. Κατ' αρχήν, πρέπει κανείς να ξέρει μερικά πράγματα για το σώμα μας και πώς λειτουργεί, αλλά και τι μπορεί να πάει στραβά στην λειτουργία του. Στην ουσία το ανθρώπινο σώμα είναι ένας από τους τελειότερους μηχανισμούς της φύσης και γνωρίζοντας κάποια πράγματα για το πώς λειτουργεί, μπορούμε να το διατηρούμε σε καλή κατάσταση. Δεν χρειάζεται φυσικά να έχει κανείς διδακτορικό στη Φυσιολογία, απλώς να ξέρει τα βασικά της λειτουργίας του κάθε συστήματος (καρδιά, γαστρεντερικό σύστημα, νευρικό κλπ) και να καταλαβαίνει πώς δημιουργείται η ασθένεια.
Από την άλλη, πρέπει να γνωρίζει κανείς πού να ψάξει για αξιόπιστες πληροφορίες στο διαδίκτυο αλλά και να έχει τρόπους να διακρίνει κατά πόσο η πληροφορία είναι όντως αξιόπιστη. Σήμερα κατακλυζόμαστε από διάφορες ''επιστημονικές πληροφορίες'' σε διαφημίσεις, εκπομπές στην τηλεόραση με καλεσμένους κάθε λογής ''ειδικούς'' κλπ. Συχνά μάλιστα οι πληροφορίες αυτές υπόσχονται θαυματουργές θεραπείες με το τάδε προϊόν, υποτίθεται βασισμένο σε επιστημονικά γεγονότα. Στην ουσία όμως κανείς δεν παραθέτει αποτελέσματα ερευνών και επιστημονικά στοιχεία ή , όταν αυτά παρατίθενται, συχνά οι έρευνες δεν έχουν γίνει τηρώντας όλους τους κανόνες μιας επιστημονικής έρευνας. Για να είναι αποδεκτή μια ιατρική, φαρμακευτική κλπ έρευνα πρέπει να τηρεί κάποιες προϋποθέσεις: οι ερευνητές καταγράφουν αναλυτικά κάθε υπόθεση τους, τα βήματα που ακολούθησαν και τα τελικά αποτελέσματα και συμπεράσματα της έρευνας. Στη συνέχεια αποστέλλουν όλα αυτά τα στοιχεία στις κριτικές ομάδες επιστημονικών εντύπων (αποτελούνται από καταξιωμένους επιστήμονες του τομέα που αφορά η έρευνα), οι οποίες ελέγχουν κατά πόσο η έρευνα έγινε σωστά, τα αποτελέσματα έχουν καταγραφεί σωστά και τα συμπεράσματα της έρευνας όντως αντανακλούν τα αποτελέσματά της. Εφόσον λοιπόν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις και η έρευνα περάσει το τεστ, δημοσιεύεται στο περιοδικό και πλέον θεωρείται ''peer- reviewed'' (ότι, δηλαδή, έχει ελεγχθεί και κριθεί ικανοποιητική από συναδέρφους των ερευνητών). Βέβαια, λαμβάνοντας υπόψιν την επιρροή των μεγάλων εταιριών τόσο στους ερευνητές (μέσω χρηματοδότησης) όσο και στα επιστημονικά έντυπα, μπορούμε να δούμε ότι ακόμα και αυτή η διαδικασία ελέγχου δεν είναι πλήρως αδιάβλητη. Παρόλα αυτά, οι βάσεις δεδομένων στο διαδίκτυο που περιέχουν τις δημοσιευμένες έρευνες (θα αναφέρω ορισμένους ιστότοπους στο τέλος του άρθρου) αποτελούν γενικά έναν αξιόπιστο χώρο αναζήτησης ιατρικών πληροφοριών.
Εκτός των παραπάνω, όμως, σημαντικό είναι να γνωρίζει κανείς πώς μπορεί να χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες αυτές, όταν γίνεται, για να παρασκευάσει μερικά απλά θεραπευτικά σκευάσματα και καλλυντικά από απλά, φυσικά υλικά. Η πρακτική αυτή πλευρά της γνώσης περιλαμβάνει την παρασκευή απλών φαρμακευτικών μορφών (κρέμες, αλοιφές, σιρόπια, εκχυλίσματα κλπ), την συγκομιδή και χρήση φυσικών συστατικών από βότανα κλπ αλλά και τους τρόπους χρήσης των απλών αυτών φαρμάκων για την πρόληψη και αντιμετώπιση απλών προβλημάτων υγείας (πχ ακμή, κρυολόγημα, εύκολες περιπτώσεις γρίπης, δύσοσμη αναπνοή κλπ) καθώς επίσης και τα σημεία που πρέπει να προσέξει κανείς ώστε η χρήση να γίνεται με ασφάλεια. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τα όρια του τι μπορούμε να κάνουμε οι ίδιοι και πότε να ζητάμε την βοήθεια των ειδικών της υγείας. Έτσι, θα καταφέρουμε να διατηρήσουμε μια ισορροπία μεταξύ της αυτονομίας μας και της αναζήτησης βοήθειας, ενώ, ακόμα και όταν όντως απαιτείται η συμβουλή από γιατρό και η λήψη πχ κάποιου φαρμάκου, οι γνώσεις μας θα μας επιτρέψουν να ελέγξουμε και τέλος να εφαρμόσουμε καλύτερα την θεραπευτική αγωγή που συστήνεται.
Οι παρακάτω ιστότοποι περιέχουν πληθώρα ιατρικών και φαρμακευτικών πληροφοριών και είναι εξαιρετικά χρήσιμοι για όποιον ενδιαφέρεται για τις επιστήμες της υγείας. Δυστυχώς, είναι γραμμένοι στα αγγλικά και συχνά περιλαμβάνουν δύσκολη ορολογία, όμως με κάποια γνώση της γλώσσας, τη βοήθεια ενός καλού λεξικού και υπομονή μπορούν να αναζητήσουν και να αξιοποιήσουν τις περιεχόμενες πληροφορίες.
Α) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/ Πρόκειται για τον κατεξοχήν ηλεκτρονικό ιστότοπο στον οποίο δημοσιεύονται οι έρευνες του χώρου των επιστημών υγείας. Είναι λίγο δύσκολος στην εκμάθηση και περιέχει υπερπληθώρα πληροφοριών, άρα η εξοικείωση απαιτεί χρόνο, όμως σίγουρα αξίζει τον κόπο.
Β)http://www.greenmedinfo.com/ Βάση δεδομένων με περιεχόμενο παρόμοιο με το pubmed (από το οποίο αντλεί και τις πληροφορίες του), όμως είναι περισσότερο εξειδικευμένο σε άρθρα που αφορούν φυσικά προϊόντα, εναλλακτικές προσεγγίσεις σε θέματα υγείας, επιστημονικά τεκμηριωμένες κριτικές σε φάρμακα που κυκλοφορούν κλπ. Όπως και στο pubmed, έτσι κι εδώ οι δημοσιεύσεις είναι peer- reviewed.
Γ)http://www.mayoclinic.com/ Η Mayo Clinic είναι ένα από τα κορυφαία νοσοκομεία στις ΗΠΑ και παγκοσμίως, με εξειδίκευση στην αντιμετώπιση δύσκολων περιστατικών. Ο ιστότοπός τους περιέχει πληροφορίες για μεγάλο αριθμό ασθενειών, θεραπευτικών μέσων, συμβουλών για καλύτερη υγεία κλπ. και είναι επίσης μάλλον αξιόπιστος.
Σε περίπτωση που ανακαλύπτω κάποιον άλλον ενδιαφέρον ιστότοπο, θα τον δημοσιεύω. Τέλος, εάν κάποιος από τους αναγνώστες θα ήθελε να διορθώσει κάτι, να προτείνει κάποιον άλλον ιστότοπο ή να κάνει οποιαδήποτε κριτική κλπ, περιμένω ευχαρίστως τα σχόλιά σας.
